Instagram chật vật đấu TikTok

Mark Zuckerberg đặt cược tương lai gần vào Instagram Reels, tính năng video ngắn bắt chước TikTok. Tuy nhiên, nghiên cứu nội bộ của công ty cho thấy, Meta vẫn còn nhiều việc phải làm. Theo tài liệu mà Thời báo Phố Wall có được, tổng số thời gian xem Reels mỗi ngày là 17,6 triệu giờ, chưa bằng 1/10 TikTok (197,8 triệu giờ).

Tài liệu có tên "Tình hình nhà sáng tạo nội dung (creator) x Reels 2022", được công bố nội bộ hồi tháng 8. Nó chỉ ra lượng tương tác Reels đã giảm và hầu hết người dùng Reels không có bất kỳ tương tác nào. Một lý do là Instagram vật lộn với việc tuyển dụng các nhà sáng tạo nội dung. Có khoảng 11 triệu creator Instagram tại Mỹ nhưng chỉ 2,3 triệu - hay 20,7% - đăng bài hàng tháng.

Người phát ngôn Meta Devi Marasimhan cho rằng, dữ liệu về số giờ xem đã lỗi thời và không có tính toàn cầu nhưng từ chối tiết lộ con số khác. Bà cũng khẳng định tương tác Reels hiện đang tăng đều.

Việc chuyển dịch sang Reels trở nên khẩn cấp hơn bao giờ hết sau một năm khó khăn của Meta. Vào tháng 7, Meta báo cáo doanh thu quý giảm lần đầu tiên, một phần vì thay đổi của Apple đối với hệ điều hành iPhone, ảnh hưởng đến khả năng cung cấp quảng cáo cá nhân hóa của Meta. Người dùng tuổi teen cũng chuộng các nền tảng như TikTok hơn. Tính tới cuối tuần trước, vốn hóa thị trường Meta đã “bốc hơi” hơn 620 tỷ USD từ khi lập đỉnh một năm trước.

Reels ra mắt tại Mỹ vào tháng 8/2020, chiếm 1/5 thời gian người dùng dành cho Instagram. Theo Meta, thời gian người dùng tương tác với Reels trên Instagram và Facebook tăng hơn 20% trong quý II. CEO Instagram Justin Osofsky cho biết, Reels chiếm hơn một nửa nội dung mà người dùng Instagram chia sẻ với nhau qua tin nhắn riêng tư. Khả năng chia sẻ dễ dàng là một điểm khác biệt của Instagram so với các dịch vụ khác.

Một điểm gây lo ngại khác mà tài liệu chỉ ra là gần 1/3 video Reels được tạo ra từ nền tảng khác, thường là TikTok và bị đóng dấu (watermark). Meta hạ cấp các video này, đồng nghĩa với phạm vi tiếp cận hẹp hơn để giảm động lực cho người đăng. Dù vậy, nỗ lực này chưa thành công. "Mọi người nói với chúng tôi rằng, họ muốn nội dung gốc chất lượng cao", Osofsky nói.

Landen Purifoy, nhà sáng tạo 22 tuổi tại Plano, Texas (Mỹ), sản xuất video cho TikTok và các nền tảng khác. Nhiều bài đăng của anh đạt hơn 1 triệu view trên TikTok. Mùa xuân năm nay, Purifoy đăng một video trên cả TikTok, YouTube Shorts, Snapchat Spotlight và Instagram Reels. Trừ Reels, mọi nền tảng khác đều thu hút hàng triệu lượt xem.

"Không ai làm nội dung gốc cho Instagram cả. Nó không có nghĩa lý gì", Purifoy chia sẻ.

Để khuyến khích các tác giả như Purifoy đăng thường xuyên hơn, Meta năm ngoái thông báo thành lập quỹ 1 tỷ USD. Cho tới nay, theo tài liệu nội bộ, Instagram Reels đã giải ngân được 120 triệu USD.

Xét về kinh doanh quảng cáo, Meta vẫn là "gã khổng lồ" so với TikTok. Năm 2021, Facebook và Instagram mang về doanh thu 32 tỷ USD và hơn 21 tỷ USD riêng tại Mỹ, còn TikTok chỉ có 3 tỷ USD, theo báo cáo hồi tháng 8 của Bernstein Research.

Cả Meta, TikTok hay Snap đều gặp các vấn đề riêng trong hoạt động kinh doanh. Dù vậy, Meta – tiền thân là Facebook – chứng tỏ sự kiên cường của mình khi thực hiện nhiều thay đổi chiến lược trong bối cảnh thị trường thay đổi liên tục. Chẳng hạn, năm 2012, Zuckerberg đặt các sản phẩm di động là ưu tiên hàng đầu. Vài năm sau, công ty ra mắt tính năng bài viết tạm thời, bắt đầu từ Instagram Stories, sao chép tính năng của Snapchat. Dù bị chỉ trích vì bắt chước đối thủ, Stories chứng tỏ vai trò quan trọng trong việc giúp Meta duy trì thống trị thị trường mạng xã hội gần 2 thập kỷ, có lúc đạt giá trị hơn 1.000 tỷ USD.

Về phía TikTok, thành công bùng nổ cũng kéo theo không ít sự soi xét, đặc biệt từ Mỹ, về xuất xứ Trung Quốc của mình. Từ năm 2018 đến 2021, số giờ xem trung bình hàng ngày của mỗi người dùng TikTok tại Mỹ đã tăng 67%, vượt xa Facebook (9%) và Instagram (11%). TikTok góp phần khiến các video ngắn (SFV) thành định dạng nổi bật.

Tài liệu nội bộ của Meta nhận xét, "các nhà sáng tạo vẫn xem TikTok đồng nghĩa với SFV và ưu tiên vì mang lại khả năng khám phá rộng rãi".

Trước đây, Facebook và Instagram thành công nhờ hiển thị nội dung từ bạn bè, gia đình và người quen biết. TikTok làm ngược lại, gợi ý nội dung từ khắp nơi bằng thuật toán, giúp họ khám phá những điều mới mẻ mà họ thậm chí còn không nghĩ là mình sẽ thích. Mùa hè này, Instagram đẩy nhanh tốc độ "TikTok hóa" khi khuyến nghị nội dung từ những tài khoản mà người dùng không theo dõi.

Song, thay đổi vấp phải phản ứng từ người dùng, trong đó có các ngôi sao như Kim Kardashian và Kylie Jenner. Trong vòng vài ngày, Instagram phải "xuống nước" và nói sẽ giảm lượng nội dung mà người dùng không theo dõi. Tuy nhiên, Zuckerberg làm rõ rằng đây là hướng mà Instagram sẽ đi.

Câu hỏi đặt ra là liệu các tác giả có đi cùng Meta hay không? Danny Freeman, nhà sáng tạo 36 tuổi tại New York, có hơn 1 triệu người theo dõi trên TikTok. Anh đăng lại khoảng 30% nội dung TikTok lên Instagram Reels, nhưng đôi khi cũng sửa lại một chút. Vào tháng 7, anh đăng video công thức nấu ăn lên TikTok và thu về hơn 440.00 view, còn trên Instagram Reels đạt hơn 1 triệu view.

"Tôi nghĩ nguyên nhân vì đây là video công thức, trực quan hơn, nên nó phù hợp với Instagram hơn". Trong khi đó, TikTok phù hợp với những video mà trong đó, anh nói trước camera về một chủ đề nào đó.

Theo Insider Intelligence, hơn 70% người dùng Instagram từ 25 tuổi trở lên, tỉ lệ này trên TikTok là 56%. Vì vậy, người dùng Instagram có thể có thu nhập khả dụng cao hơn, khiến họ hấp dẫn với từ góc độ quảng cáo. Nhà phân tích Mark Shmulik cho rằng, Meta tính phí quảng cáo đắt hơn vì các quảng cáo của nó thúc đẩy người dùng hành động, chẳng hạn bấm vào liên kết hay mua gì đó. Ngược lại, quảng cáo TikTok tương tự YouTube, thường chỉ mang tính quảng bá nhãn hiệu. Họ mua quảng cáo chỉ vì muốn tiếp cận nhiều người nhất có thể.

Alexis Bittar, một công ty trang sức tại Brooklyn, đã quảng cáo sản phẩm của mình trên Instagram nhiều năm nay. Giám đốc kinh doanh Naowna Simon cho biết, quảng cáo mang đến những khách hàng mới, tạo dựng mối quan hệ lâu dài với họ. Công ty không quảng cáo trên TikTok mà chỉ mở tài khoản. Theo Simon, TikTok "chỉ là một nền tảng thú vị".