Dương Đình Trí: Mẹ Lệ Thủy trăn trở vì nhiều nghệ sĩ cải lương khó kiếm sống

Con trai NSND Lệ Thủy hé lộ góc khuất về cuộc sống của nhiều nghệ sĩ cải lương sau giai đoạn hoàng kim. Nam ca sĩ và mẹ nhiều lần trăn trở nhưng học cách chấp nhận vì đó là 'quy luật'.

Tôi và mẹ sang Úc ăn tết, hạn chế nhận show để đảm bảo sức khỏe

* Chào Dương Đình Trí! Gần đây, khán giả bất ngờ khi anh cùng mẹ là NSND Lệ Thủy sang Úc. Phải chăng, cả nhà dự định sẽ ăn Tết xa xứ năm nay?

- Ca sĩ Dương Đình Trí: Tôi và mẹ sang Úc được 3-4 ngày rồi. Chúng tôi sẽ ở đây ăn Tết luôn. Sau đó, đến tháng 3-4, tôi sẽ cùng mẹ về nước. Hai năm qua, chúng tôi mắc kẹt ở Việt Nam vì dịch Covid-19, không thể đoàn tụ cùng gia đình ở Úc được. Hiện tại, tình hình dịch bệnh ở Úc đã được kiểm soát nên việc đi lại cũng thoải mái.

* Trong ngày Tết ở nước ngoài, gia đình anh thường có những hoạt động gì?

- Ở Melbourne (Úc), cộng đồng người Việt rất đông vui, họ tích cực tổ chức ăn mừng Tết Nguyên đán. Các hoạt động, lễ hội thường rơi vào ngày cuối tuần. Do cộng đồng người Việt có nhiều khu nên mỗi khu chia nhau thời gian tổ chức. Chẳng hạn khu này tổ chức thứ bảy tuần này, thì khu khác làm vào thứ bảy tuần sau. Họ thường làm hội chợ, các hoạt động sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Ngoài đi thăm thú đây đó, gia đình tôi cũng đi chùa thắp nhang, cầu nguyện đầu năm mới.

* Hiện tại, NSND Lệ Thủy đã ngoài 70. Ở tuổi này, mẹ anh có còn nhận show đi hát nữa không?

- Người ta cũng mời nhiều lắm nhưng mẹ tôi tiết chế, không nhận show nhiều nữa. Thứ nhất, vì tình hình sức khỏe nên mẹ tôi không nhận nhiều được. Thứ hai, tình hình dịch Covid-19 chưa thực sự ổn định nên khá nguy hiểm.

Trước khi mẹ Lệ Thủy đi Úc, người ta cũng mời show sự kiện, tất niên nhiều lắm. Nhưng mẹ tôi không dám nhận vì lớn tuổi rồi với lại không biết được địa điểm biểu diễn có an toàn không. Thực sự, dù Tết này có ở Việt Nam, mẹ tôi cũng sẽ không nhận show.

* Hai mẹ con anh thường nhận show chung hay riêng lẻ?

- Chúng tôi toàn đi riêng. Show nào người ta mời hai mẹ con thì người bầu show sẽ gọi điện cho mẹ tôi mời riêng và gọi tôi mời riêng. Nếu kết hợp được thời gian thì hai mẹ con sẽ đi chung. Trước giờ, tôi với mẹ thống nhất không nhận chung.

* Là người duy nhất trong gia đình nối nghiệp mẹ theo nghệ thuật, chắc hẳn anh được NSND Lệ Thủy truyền đạt rất nhiều bài học giá trị. Trong số đó, anh tâm đắc nhất điều gì?

- Về đạo đức nghề nghiệp, tôi ảnh hưởng mẹ khá nhiều. Mẹ luôn dạy tôi phải có tâm với công việc, với những người cùng chí tuyến. Như các anh chị em nghệ sĩ của Bước chân hai thế hệ, chương trình âm nhạc do tôi sản xuất, đến giờ đã 12 năm nhưng họ vẫn đồng hành cùng tôi. Tại sao một tập thể lớn như vậy mà hơn 10 năm qua vẫn có thể tồn tại và đi cùng mình được? Mình phải đối xử như thế nào, phải cho người ta cảm thấy an toàn, an tâm thì họ mới dám diễn chung. Còn nếu sống chỉ vì cái lợi riêng của mình thì tôi không có ngày hôm nay. Một cánh én không làm nên mùa xuân được đâu!

Nghệ sĩ cải lương không có tên tuổi thì bây giờ khó sống

* Hiện tại, xu hướng âm nhạc đang thay đổi và liên tiếp tạo ra nhiều trào lưu mới. Khán giả lo ngại nghệ thuật cải lương, dòng nhạc quê hương… sẽ bị “lép vế” trong tương lai. Là người trong nghề, anh có thấy phạm vi hoạt động của mình bị ảnh hưởng không?

- Hạn chế nhiều chứ! Khán giả của cải lương hiện càng ngày bị bó hẹp. Những người thưởng thức cải lương thuộc thế hệ trước, cùng thời với mẹ tôi cũng dần lớn tuổi hết rồi. Tôi nghĩ rằng cải lương sau này sẽ mang một tính chất gì đó, được gọi là “kỷ niệm”, “hoài niệm” nhiều hơn.

Tuy nhiên, trong khả năng của mình, tôi chỉ có thể lưu trữ những hình ảnh đẹp nhất, những gì hay nhất của cải lương ở trong các chương trình mình làm. Dù sau này, có ai muốn tìm hiểu về cải lương thì họ cũng có tư liệu để nghiên cứu.

Cải lương bây giờ không thể như hồi xưa được, không thể diễn bán vé. Hơn nữa, cải lương rất khác với tân nhạc. Ở tân nhạc, ca sĩ chỉ biểu diễn đúng phần của họ rồi thôi. Dù có hát 10 bài, 20 bài thì cũng chỉ có mình họ chịu trách nhiệm. Còn cải lương thì khác, nghệ sĩ cần phải tập hợp để diễn tuồng, có sự kết hợp để sáng tạo những mảng miếng hay trên sân khấu. Điều đó rất khó.

Bây giờ đâu có đoàn thể nào đâu, môi trường hoạt động cũng hạn chế. Nghệ sĩ bây giờ còn phải lo chuyện cơm áo gạo tiền nữa, đâu có thể bắt buộc họ đi cả tháng trời chỉ để tập một tuồng rồi diễn 1-2 suất như ngày trước. Hồi xưa, họ diễn thường xuyên nên mới làm được chuyện đó. Lúc đó, công việc là đời sống, là miếng cơm manh áo của họ. Chứ còn bây giờ, nó đâu phải là nguồn sống nữa.

* Hiện tại, mức thù lao đối với nghệ sĩ cải lương chắc hẳn cũng giảm nhiều so với ngày trước, thưa anh?

* NSND Lệ Thủy chắc hẳn cũng rất trăn trở về điều này?

- Mẹ tôi cũng trăn trở nhưng đó là tình hình chung rồi nên mình cũng không làm gì được. Một cá nhân không thể giải quyết được, đây là xu hướng chung. Rõ ràng, cái gì cũng có một thời, lên đỉnh rồi phải đi xuống. Đó là quy luật.

- Điều đó thì cũng tùy vào đối tượng nào nữa. Nếu xét theo thời gian thì khá khập khiễng. Bởi lẽ, thời trước, nghệ sĩ sống với nghề và có lượng khán giả trung thành, ổn định. Còn đời sống bây giờ rất khác ngày xưa.

Nhưng theo quan sát của tôi, đối với các nghệ sĩ đã thành danh, đã có tên tuổi thì dù xuất hiện ở đâu, khán giả vẫn yêu thương họ. Chẳng hạn, trong một chương trình ca nhạc, chỉ có vài tiết mục cải lương hay một show tất niên, thì mức lương của một nghệ sĩ cải lương nổi tiếng vẫn tốt.