Sau Mai Thu Huyền, bao lâu nữa mới có người chạm đến “Kiều”?

“Truyện Kiều” đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân Việt ở mọi tầng lớp, thế hệ nên việc khán giả đòi hỏi một tác phẩm điện ảnh hoàn mỹ là điều chính đáng. Hơn thế nữa, “Kiều” lại còn là một bộ phim cổ trang nên sẽ khó tránh khỏi sự tranh cãi. Bản thân nhà sản xuất hiểu được những điều này, ngay từ những hình ảnh đầu tiên trong giai đoạn quảng bá phim, Mai Thu Huyền thể hiện thái độ tôn trọng khán giả bằng việc tiếp thu góp ý từ công chúng và chỉnh sửa những gì có thể.

Tuy nhiên, chỉ sau một đêm diễn ra lễ công chiếu, “Kiều” điện ảnh của Mai Thu Huyền xuất hiện tràn ngập trên truyền thông với loạt bài viết trái chiều. Những quan điểm tiêu cực quy chụp chất lượng phim liên tục dội gây ảnh hưởng rất lớn đến tâm lí khán giả, minh chứng là bắt đầu từ ngày thứ 2, doanh thu bộ phim thoi thóp nhích từng con số lẻ trong khi trước đó “Kiều” đứng top 2 phòng vé.

“Kiều” điện ảnh có những lỗ hổng về mạch phim và chuyện phim không bám sát hoàn toàn nguyên tác nhưng nếu đón nhận phim bằng tâm thế cởi mở thì đây vẫn là tác phẩm đáng xem. “Không ai bỏ tiền ra để làm rác. Mà sản phẩm nào cũng đầy tâm huyết của ê kíp thực hiện và mong muốn chạm đến trái tim khán giả, chỉ có điều một số đông họ không may mắn làm được”, đạo diễn Ngô Phạm Thúy Hạnh bất bình với những bài viết như “đòn thù” nhắm vào phim Việt thời gian gần đây đến từ người ít nhiều có sức mạnh với truyền thông khiến nhà làm phim sợ hãi, có khi làm phim xong không dám chiếu.

Bút pháp miêu tả thượng thừa của Nguyễn Du dành cho từng chi tiết nhỏ nhất trong cuộc đời nàng Kiều ở thể thơ lục bát là không gian tưởng tượng phong phú nhất, mà không một loại hình nghệ thuật nào có thể làm tốt hơn. Mang hơi thở “Truyện Kiều” lên màn ảnh rộng để người ta có thể hình dung ít nhiều về đời thực của một tác phẩm văn học kinh điển tuổi đời hơn 200 năm, không thể mang thơ ra thoại và khối óc của người viết kịch bản cũng không thể tầm thường. Một số ý kiến phản đối sự sáng tạo ở bản điện ảnh nhưng nếu bê nguyên xi tác phẩm, có chắc bộ phim sẽ được đón nhận hay chẳng bao nhiêu là đủ cho sự chờ đợi và kì vọng của người xem?

“Một tác phẩm kinh điển có sức ảnh hưởng quá khủng khiếp nhưng chỉ có 90 phút đưa lên màn ảnh. Đoàn phim đã chia sẻ nhiều lần chỉ có thể tải lên màn ảnh một lát cắt nhưng vẫn cứ bị bắt lỗi cả một cuộc đời Kiều đâu. Với 90 phút, cuộc đời chúng ta trong hiện tại tải còn không nổi nói chi câu chuyện đã qua 200 năm và không ai thấy được bất kì khuôn mặt của nhân vật nào trong “Truyện Kiều” của Nguyễn Du. Mai Thu Huyền quá mạnh bạo khi chọn một con đường khác thị trường và người làm nghệ thuật thật sự họ luôn muốn cống hiến những điều khác biệt như thế”, ca sĩ Phương Thanh chia sẻ trong buổi giao lưu cùng khán giả Huế. Với NSƯT Trần Lực:“Đây là bộ phim có góc nhìn và quan điểm mới lạ về tác phẩm Kiều và nhân vật Kiều của Nguyễn Du. Bối cảnh long lanh, phục trang đẹp đúng chất phim cổ trang”.

Việc các ý kiến chỉ chăm chăm vào sự hạ bệ một bộ phim lại không chút thành ý khen – chê công tâm có thể xem là “ngược đãi” tinh thần sáng tạo của người làm nghệ thuật.“Người làm phim sao không có quyền đóng một cái ‘đinh’ của văn học gốc để treo những sáng tạo riêng mình? Có thể, nếu nhận xét của những người xem phim đầu tiên bớt tiêu cực, khen – chê công tâm, mở lòng thêm chút nữa, khán giả sẽ dễ đồng cảm hơn với phim Kiều”, đạo diễn Nguyễn Anh Tuấn - Uỷ viên BCH Hội Kiều học Việt Nam chia sẻ.

Văn học và điện ảnh dù được xây dựng trên cùng một nội dung thì vẫn luôn có những giá trị sáng tạo riêng cho từng phạm trù nghệ thuật. Cảm thụ nghệ thuật của mỗi người lại thuộc về nền tảng cảm xúc, sở thích cá nhân nên ranh giới của hay – dở, đúng – sai vô cùng mong manh. Nhà văn Tô Hoàng cho rằng những lời chê bai giữa “Kiều” điện ảnh và nguyên tác “Truyện Kiều” là chưa thuyết phục: “Không nên, không thể đi tới kết luận Kiều - Phim giống bao nhiêu phần trăm Kiều –Truyện? Hoặc làm sai lạc, làm méo mó nhân vật này, nhân vật kia ở chỗ nào? Hoặc nắn chỉnh sai, bịa đặt tình tiết này, mâu thuẫn khác so với chỗ nào trong Kiều- Truyện? Khi phỏng tác, người làm phim dành cho mình nhiều sự chủ động, nhiều điều chủ quan. Cái rào cản không thể vượt qua - theo thiển nghĩ, chỉ là không được phản lại những gì đã trở thành kinh điển”.

Nói về những tranh cãi liên quan đến cảnh nóng trong phim, đạo diễn Nguyễn Anh Tuấn viết: “Việc lựa chọn nội dung - tư tưởng của những người làm phim là mối tình tay ba, là khát vọng tình yêu và quyền sống, đã buộc phải có những cảnh “nóng”, với một liều lượng theo tôi thế là vừa phải. Và những cảnh quay về sự ân ái của các nhân vật có thể khẳng định là không hề có gì thô thiển, dung tục như dư luận đã phán. Tình yêu trai gái say sưa bộc lộ một cách hồn nhiên, giữa một không gian tràn ngập ánh nắng và cỏ hoa đã được nhà quay phim giàu kinh nghiệm thể hiện khá thành công, điện ảnh ta ít có! Còn các diễn viên, ít nhất là trong những cảnh “nóng” đó đã nhập vai khá nhuần nhị, với tâm hồn trong trẻo, với trải nghiệm tình yêu tuổi trẻ và thấm nhuần nội dung kịch bản đã vạch ra, diễn xuất khá tinh tế trong những khuôn hình điện ảnh có thể nói là kiểu mẫu… Phải chăng, cái ấn tượng ‘phim Kiều đã phá Truyện Kiều’ khiến nảy sinh cái ác cảm có thể nói là bất công đối với những cảnh “nóng” rất nghệ thuật đó của phim?”.

Liệu rằng sau cú sốc lớn này, bao lâu nữa những người làm phim có sự quan tâm giữa nghệ thuật và tính thương mại mới “dám” dấn thân vào “cuộc chơi” mạo hiểm như Mai Thu Huyền – đưa tác phẩm văn học kinh điển lên màn ảnh rộng? Với kinh phí không nhỏ, tâm huyết lớn và sự chỉn chu thấy rõ trong việc chọn cộng sự sáng tác cùng các yếu tố liên quan đến chất lượng phim, Mai Thu Huyền và “Kiều” điện ảnh vẫn không tránh khỏi những bình luận trái chiều. “Xem Kiều, mình không yêu không chán, chỉ thấy mừng. Ít nhất những tác phẩm cổ trang như Kiều được đầu tư tâm huyết với số tiền không nhỏ. Và người ta đã có ý nguyện tốt, người ta đã trọn vẹn với chính họ rồi”, nhận xét này của nhà báo Yến Lê thật sự gây trăn trở khi những thiếu sót của người mở đường không được đón nhận. 

Phải công nhận, bộ phim tồn tại rất rõ một số điểm yếu, kịch bản không quá xuất sắc nhưng xét tổng thể thì “Kiều” vẫn xứng đáng được ủng hộ dưới góc nhìn tác phẩm điện ảnh cổ trang tách biệt với nguyên tác văn học. Có lẽ, cái kém may mắn nhất của phim “Kiều” chính là chọn đề tài khó nên khán giả dễ “nhặt” sạn trước khi cảm nhận trọn vẹn tâm huyết và sự nỗ lực của người làm phim. Hi vọng trong tương lai, Mai Thu Huyền sẽ cứng cáp hơn với vai trò đạo diễn và tạo ra sản phẩm điện ảnh nhận được đánh giá cao từ giới mộ điệu lẫn khán giả.